กลุ่มมุสลิมที่มีความเข้าใจคำสอนของอิสลามคลาดเคลื่อน
เคาะวาริจญ์
"กลุ่มที่นิยมความรุนแรง หุก่ม (ตัดสิน) คนอื่นเป็นกาเฟร และต่อต้านผู้นำที่ทำบาปใหญ่"
ปี ฮ.ศ. 37
ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอลัยฮิวะสัลลัม กล่าวว่า "จากลักษณะแบบคนนี้ ๆ จะเกิดกลุ่มชนที่อ่านอัลกุรอาน ไม่เลยคอหอย(คือไปไม่ถึงหัวใจ) พวกเขาจะเข่นฆ่าชาวอิสลาม และปล่อยชาวเจว็ด พวกเขาจะ(หลุด)ออกจากอิสลาม(เร็ว)เหมือนที่ลูกศรออกจากคันธนู หากฉันอยู่ทันพวกเขา แน่นอนฉันจะออกไปสังหารพวกเขาให้เหมือนกับพวกอ๊าดถูกสังหาร(คือ ไม่ให้เหลือแม้แต่คนเดียว)" บันทึกโดยบุคอรียฺ และมุสลิม
เคาะวาริจญ์เป็นกลุ่มแรกที่แตกออกมาจากอิสลาม อยู่ในยุคเคาะลีฟะฮฺอลี(เราะฎิยัลลอฮุอันฮุ) ก่อตัวขึ้นหลังเหตุการณ์ตะห์กีม (ในช่วงที่เกิดสงครามศิฟฟีน ระหว่างท่านอลี และท่านมุอาวียะฮฺ ปี ฮ.ศ. 37 ฝ่ายกองทัพของมุอาวียะฮฺเรียกร้องให้ยุติความขัดแย้งโดยการแต่งตั้งคนขึ้นมาชี้ขาดปัญหาที่เกิดขึ้น) โดยท่านอลีก็ได้ยินยอมทำตามข้อเรียกร้องดังกล่าว แต่คนในฝ่ายกองทัพท่านอลีจำนวนหนึ่งเกิดไม่พอใจ และพากันออกมาต่อต้านท่านอลี มีคนสำคัญ 3 คน คือ อัชอัต บินก็อส อัล-กันดียฺ(الأشعت بن قيس الكندي), มัสอัร บินฟะดะกี อัต-ตะมีมียฺ(مسعر بن فدكي التميمي) และซัยด์ บินหุศ็อยน์ อัฏ-ฏออียฺ(زيد بن حصين الطائي) และพวกเขาได้ตัดสินว่าท่านอลีตกศาสนาแล้วเพราะไปยินยอมตามข้อเรียกร้องดังกล่าว และชูอายะฮฺที่ว่า
إِنِ ٱلۡحُكۡمُ إِلَّا لِلَّهِۖ
“การตัดสินชี้ขาดเป็นสิทธิ์ของอัลลอฮฺเท่านั้น”
ส่วนท่านอลีก็ได้ให้ความเห็นของท่านไว้ว่า “เป็นคำพูดจริงแต่แฝงเจตนาเท็จ” เดิมทีนั้นคนเหล่านี้มีหลายพันคน แต่หลังจากที่ท่านอลีและท่านอับดุลลอฮฺ บินอับบาสไปเจรจา ทำให้คนส่วนมากยอมกลับใจ เหลือเพียงราว 1000 คนที่ยังคงยืนกรานแข็งข้ออยู่ และภายหลังที่พวกเขาได้สังหารคนบริสุทธิ์ ดักปล้นชิงทรัพย์ และทำร้ายคนต่างเชื้อชาติต่างศาสนา ท่านอลีจึงได้ส่งกองทัพไปจัดการคนเหล่านี้จนหมดสิ้น แต่คนที่มีแนวคิดแบบนี้ยังคงเหลือรอดอยู่ และต่อมาได้แตกแขนงออกไปเป็นอีกหลายกลุ่มหลายชื่อ
แนวคิดหลักที่เป็นปัญหาของกลุ่มนี้
1. หุก่ม (ตัดสิน) คนทำบาปใหญ่ว่าเป็นกาเฟร
2. อนุญาตให้สังหารมุสลิมที่ทำบาปใหญ่ได้
3. จำเป็นต้องออกมาต่อต้านผู้นำที่ทำบาปใหญ่
4. ประกาศตนไม่เกี่ยวข้องกับท่านอุษมาน อะลี และผู้ร่วมในสงครามอูฐทุกคน และตัดสินคนเหล่านี้ว่าเป็นกาเฟร
กลุ่มนี้ถือว่าเป็นกลุ่มที่เข้าใจอิสลามผิดเพี้ยนอย่างรุนแรง พวกสุดโต่งและพวกก่อการร้ายในปัจจุบันอาศัยแนวคิดนี้เป็นพื้นฐานสำคัญ และมักใช้เป็นเหตุในการเข่นฆ่าผู้บริสุทธิ์ และออกมาต่อต้านผู้นำ จนเป็นเหตุให้ผู้คนทั่วโลกหวาดกลัวและเข้าใจอิสลามแบบผิดๆ คิดว่าอิสลามเป็นศาสนาที่นิยมความรุนแรง
คนในกลุ่มนี้มักจะตอบโต้ผู้รู้ที่สอนให้เชื่อฟังและอดทนต่อผู้นำว่าเป็นผู้รู้ที่คอยรับใช้ผู้มีอำนาจ (อุละมาอ์สะลาฏีน)